Aia – Pagoetako gurutzea – Murugil, pausoz pauso
Joan den hilean, aurreratu genizuen bezala, Txusma Perez Azacetak hilero mendi irteera bat gomendatuko digu. Ostadarreko mendizaleak zuen irteerak gune honetan, zuena ere badena, partekatzera animatzen zaituztegu.
Aia – Cruz de Pagoeta – Murugil, pausoz pauso
Pagoetako mendigune xumea Hernio mendilerroaren iparralderanzko luzapena da, itsasorantz jaitsi aurretik. Aiatik abiatuta, ibilbide honetan berezko garrantzia duten lau tontor igoko ditugu eta bidean zehar dauden hainbat aztarna megalitiko bisitatuko ditugu.
Ibilbideari Aiako plazatik (310 m) ekingo diogu, elizaren ondotik. Eliza eta haur-eskolaren artean mendebalderantz doan kalea hartuko dugu. “Pagoeta” dioen kartel batek jarraitu beharreko helbidea adierazten digu. Eskualdeko errepidera irtengo gara, eta, hura zeharkatu ondoren, gorantz doan pista bat hartuko dugu. Pista hori GR 35aren arrasto gorriz eta zuriz balizatuta dago. Gora goazenean, iparraldetik kostalderako ikuspegia apartagoa da. Arretako tumuluaren ondotik igaroko gara, ate batzuk gurutzatu eta pinudian sartu aurretik. Beti bide nagusitik igoko gara, goiko bidegurutzean Bidaniara doan GR 35 bidezidorra utzi eta eskuinetik basorantz jarraituko dugun arte. Malda handixeagoko zigi-zaga batek mendi-hegalaren goialderaino eramango gaitu, arantzadun-hesi bateraino. Hura zeharkatu ondoren, belardi batera irtengo gara, eta eskuinetik jarraituko dugu, Pagoetako Gurutzea dagoen lekuraino (676 m – 1h 05 min). Izen bereko mendiguneko punturik ezagunena bada ere, puntu gorena Murugil mendia da, aurrerago igoko duguna.
Pagadi txiki baten erdian dagoen aterperantz jaitsiko gara, eta belardiaren eskuin aldetik pixka bat ibiliz Urruztumeko tontorrera iritsi gara. Bertan erpin geodesiko bat aurkituko dugu (678 m – 1h 15 min). Izarraitz mendigunearen gaineko ikuspegia bikaina da, eta kareharriaren aurrean Santa Engrazia ermita ikusiko dugu, haitz baten gainean. Hego-ekialderuntz jarraituko dugu hurrengo muinoa igotzeko. Gurutzea ezkerretara utzi, gure aurrean ikusten dugun izei-basora joango gara. Igoera txiki baten ondoren Murugil gailurrera iritsiko gara eta bertan postontzi pare bat aurkituko ditugu (717 m – 1h 30 min). Pagoetako tontorrik altuena da, eta, handik gertu, mendiari izena ematen dioten tumulu pare bat ikusiko ditugu. Ondoren, txangoarekin jarraituko dugu harri-hormarantz, eguneko azken gailurrera iristeko. Basoa eskuinetara utzi eta iparralderantz egingo dugu, eskuinerantz. Langa zeharkatu eta Olarteta mendiak seinaleztatzen duen erpin geodesikora joango gara zuzenean (714 m – 1h 35 min). Puntu horretatik, mendi hegaletik jaitsiko gara itsasorantz, batzuetan galtzen den bidezidor fin batetik. Ez dugu arazorik Bidaniatik datorren GR 35 bidezidorrera iristeko. Ezkerretik jarraituz gero, Aiara iritsiko gara. Jaitsierako bidean, lurraldearen barnealdetik eta kostaldetik igarotzen ziren gurdi zaharrek arroketan utzitako arrastoak ikusiko ditugu.
GIDA PRAKTIKOA
Denbora: 2 ordu eta 30 min
Distantzia: 7,3 km
Desnibela: 430 m
Zailtasuna: erraza
Mapa: Ernio – Izarraitz – Pagoeta, Pirinioetako koadernoak. Sua Edizioak. 1: 150.000 eskala
Sarbidea: Zarautz eta Orio artean dagoen mendatetik GI-2631 errepidea hartuko dugu.
TXUSMA PEREZ AZACETAk utzitako argazkiak